اعتیاد یا وابستگی روحی روانی (اعتیاد و بلوغ )  

مخاطره آمیز ترین دوران زندگی از نظر ابتلا به سوء مصرف مواد دوره بلوغ و نوجوانی است . فرایند بلوغ یکی از بحرانی ترین دوره های زندگی هر فرد می باشد به طوری که این دوران ، دوران طوفان و فشار خوانده می شود.

با ظهور بلوغ ، مرحله نوجوانی آغاز می شود. نوجوانی دوره انتقال ( Transition )است. دوره ای که فرد قبل از اینکه خود را بیابد دچار اختلال یا اغتشاش در نقش خود (Role confusion ) و بحران هویت (Identy crises ) می گردد. فردی که قبل از این در عنوان کودک به خوبی ایفای نقش می کرد در برخی از ابعاد تلاش می نماید نقش یک فرد بالغ را ایفا نماید.

از طرف دیگر تغییرات سریع جسمانی نوجوان ، سبب می شود تا احساس نا متناسب بودن نماید. بنابراین تحول بلوغ و نوجوانی ، تصویر ذهنی نوجوان از جسم و هویت شخصی اش را تهدید می کند حتی مخالفت و ستیز نوجوان با والدین و عصیان در برابر ارزش ها و قدرت های دیگران برای تثبیت هویت و جدا نمودن هویت خویش از سایرین است.

این عوامل یعنی اغتشاش نقش و نیاز به ایفای نقش به عنوان یک فرد بالغ ، اختلال در تصویر فرد از خود و نیاز به پذیرفته شدن از طرف دوستان و استقلال نوجوان را به رفتارهایی مانند سیگار کشیدن یا سوء مصرف مواد دیگر سوق می دهد.

استراتژی های پیشگیری:

1-دادن اطلاعات در مورد مضرات مواد مخدر: هر چند کافی به نظر نمی رسد.

2-تأثیر بر ارزش ها و نگرش ها:

نگرش ها عبارتند از باورهای فرد در مورد نتیجه و عاقبت هر کار و ارزشی که فرد برای این نتیجه قائل است نگرش ها دلایل منطقی بروز رفتارهای هر فرد خاص می باشد.

مطالعات نشان داده است کسانی که به مواد مخدر نگرش مثبت دارند احتمال مصرف و اعتیادشان بیشتر است . نسبت به کسانی که نگرش های خنثی یا منفی دارند.نگرش ها و ارزش هائی که بر پیشگیری از سوء مصرف مواد مؤثرند عبارتند از ارزش های مذهبی – ارزش های اجتماعی – ارزش حس مسئولیت فردی ، ارزش سلامت فردی و اهمیت به ظاهر خود. . .

3-آموزش مقاومت در مقابل فشارهای دوستان:

یا به عبارت دیگر قدرت " نه گفتن" را به فرزندان خو بیاموزید . در بیش از 60 درصد موارد ، اولین مصرف با تعارف دوستان و همسالان صورت می گیرد.

4- شناسایی افراد در معرض خطر:

عوامل شخصیتی با مصرف مواد در نوجوانان ارتباط دارند. این صفات عبارتند از کمبود اعتماد به نفس ، طغیان گری ، عدم پذیرش ارزش های سنتی ، تمایل شدید به کسب هیجان و تمایل شدید به انحراف . . . هرچند گاه استرس ها زمینه را برای ابتلا فراهم می آورد .

5- توانمند سازی والدین و خانواده ها:

چند پیشنهاد:

1. شاد کردن محیط زندگی و قرار دادن ساعاتی برای ورزش در طول روز

2. قرار دادن کامپیوتر در اتاق نشیمن و نه اتاق خواب نوجوان

3. مشکلات مالی خود را در خانواده مطرح نکنید.

4. کسب مهارت لازم برای ساختن پیوند های قوی خانوادگی.

5. تشویق فعالیت های سالم و خلاق.

6. آموزش الگوی خوبق بودن و تشویق نکات مثبت اخلاقی در فرزند.

خانواده محترم:

برخلاف نوجوانان که معمولا شیوع مصرف را بیش از حد واقعی آن فرض می کنند .مطالعات مختلف نشان داده اند که همواره والدین میزان شیوع سوء مصرف مواد را کمتر از میزلپان واقعی آن تخمین می زنند و در نتیجه خطر را نیز احساس نمی کنند و اغلب باور ندارند که این مشکل برای فرزندان آن ها نیز ممکن است پیش بیاید.

به علائم زیر توجه کنید:

· بی خوابی هنگام شب

· خواب آلودگی در هنگام روز

· پرخاشگری

· تهوع و استفراغ

· کاهش وزن

· خارش و تیره شدن پوست

· یبوست

· کاهش مقاومت بدن در برابر امراض

والدین باید توجه کنند که افت تحصیلی ، معاشرت با گروه های بزرگتر از خود ، قانون گریزی و دوری از ارتباطات اجتماعی می تواند از علائم استعمال مواد مخدر در جوانان باشد.

همچنین به گفته متخصصان مصرف طولانی مدت حشیش می تواند باعث بروز سندروم تحرک نداشتن در فرد معتاد به آن شود که از علائم آن بی تحرکی ، بی حوصلگی و افسردگی است. حشیش قدرت اعتیاد آوری زیاد دارد و می تواند باعث بروز بیماریهای روحی و روانی در فرد مصرف کننده شود.

والدین با مشاهده چنین حالاتی در جوان خود باید با کمک یک روانپزشک و در یک مرکز ترک اعتیاد به ترک اعتیاد فرزند خود کمک کنند.

این نکته یادآور می شود که از طریق انکار مصرف مواد مخدر ، اغلب اعتیاد جوانان تا سالها پنهان باقی می ماند.

منابع: